Zadania Publiczne

ZADANIA PUBLICZNE WŁASNE I ZLECONE.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Artykuł 7 ustawy o samorządzie gminnym ustala, że zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.

Zdania własne można podzielić na pewne kategorie , a mianowicie zadania z zakresu:

1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
4. lokalnego transportu zbiorowego,
5. ochrony zdrowia,
6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7. gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8. edukacji publicznej,
9. kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10. kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11. targowisk i hal targowych,
12. zieleni gminnej i zadrzewień,
13. cmentarzy gminnych,
14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17. wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18. promocji gminy,
19. współpracy z organizacjami pozarządowymi,
20. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Gmina wykonuje zadania własne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, na zasadach określonych przez ustawy, korzystając z samodzielności chronionej w drodze sądowej.

Zadania własne są finansowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, np. podatków, opłat, wpływów z majątku a także z subwencji ogólnej. Artykuł 7 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, iż przekazanie gminie w drodze ustawy  nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Komentowany przypis nakłada na ustawodawcę obowiązek każdorazowego (przy wprowadzaniu nowych zadań własnych) sprawdzania, czy środki finansowe, określone przez „zwiększone dochody własne lub subwencje”, są zapewnione w koniecznej wysokości, tj. odpowiedniej do wydatków, jakie gminy będą zmuszone ponosić na wykonywanie nowych zadań.
Obowiązek zapewnienia koniecznych środków finansowych oznacza, w zestawieniu art. 167  ust. 2 Konstytucji RP, zakres finansowania nowych zadań własnych dotacjami celowymi.

Gmina wykonuje ponadto zadania zlecone z zakresu administracji rządowej określone w art. 8 ustawy samorządowej. Są to zadania „obce” w tym sensie, że pochodzą od innego podmiotu administracji, jakim jest państwo. Gmina wykonuje te zadania po zapewnieniu środków finansowych przez administrację rządową. O ile ustawa tak stanowi, gmina jest obowiązana do wykonania takich zadań. Gmina może ponadto wykonać zadania zlecone dobrowolnie, na podstawie porozumienia z właściwym organem administracji rządowej.

Wykonywanie przez gminę zadań zleconych sprawia, że ma ona dwoisty charakter – wspólnoty samorządowej oraz jednostki wykonawczej administracji rządowej. Jest to typowy element zakresu działania samorządu terytorialnego. Ze względów  racjonalności administrowania nie tworzy się bowiem na stopniu podstawowym administracji publicznej odrębnych organów administracji rządowej. W rezultacie wykonywanie zadań rządowych powierzone jest lokalnej, uspołecznionej administracji samorządowej, bliskiej geograficznie i politycznie mieszkańcom gminy.

Między zadaniami własnymi gminy a zadaniami zleconymi istnieją zasadnicze różnice:

• za wykonywanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zadania zlecone-administracja rządowa,
• wykonywanie zadań własnych finansowane jest ze środków gminy, zadań zleconych – ze środków finansowych administracji rządowej
• co do zadań własnych obowiązuje klauzula domniemania właściwości, a do zadań zleconych- upoważnienie zawarte w ustawie lub porozumieniu

Gmina może też wykonywać zadania z zakresu powiatu oraz zadania z zakresu województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Może też zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzania jednej z gmin określonych przez gminy zadań publicznych. Spory majątkowe wynikłe z porozumień rozpatruje sąd powszechny. Uregulowanie to zawarte zostało u ustawie z 11 kwietnie 2001r. o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 45 poz. 497).

Gmina Osie uchwałą nr XXXVI/205/02 Rady Gminy Osie z dnia 30 sierpnia 2002 roku w sprawie wykonywania zadań z zakresu właściwości powiatu postanowiła przejąć wykonywanie zadań określonych w porozumieniu nr 5/2002 z dnia 13 września 2002 r. zawartego między Zarządem Powiatu Świeckiego, w imieniu którego działali: Marzena Kempińska- Starosta Swiecki i Barbara Studzińska – Wicestarosta Świecki a Zarządem Gminy Osie, w imieniu którego działał Michał Grabski- Wójt Gminy.
Zgodnie z powyższym porozumieniem Zarząd Powiatu Świeckiego powierzył Zarządowi Gminy Osie następujące zadania z zakresu administracji rządowej:

1. przewidziane ustawą z 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne – nakładanie w uzasadnionych przypadkach w drodze decyzji obowiązku utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych,
2. Przedmiotem powierzenia gminie Osie były również następujące zadania własne powiatu świeckiego przewidziane ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne:
   • włączenie zakładu do spółki wodnej (art. 168),
   • zwracanie uwagi organom spółki wodnej na konieczność podwyższenia składek lub innych świadczeń w przypadku niedoboru środków na realizację zadań statutowych (art. 170),
   • sprawowanie nadzoru i kontroli nad działalnością spółek wodnych (art. 178),
   • orzekanie o nieważności uchwał organów spółki wodnej sprzecznych z prawem lub statutem spółki (art. 179).

Na wykonywanie zadań przekazanych na mocy powyższego porozumienia przez powiat świecki gminie Osie otrzymuje ona corocznie dotację budżetową obliczoną jako kwota odpowiadająca wartości 1 etatu kalkulacyjnego.
Wartość etatu kalkulacyjnego będzie corocznie określana w budżecie Powiatu Świeckiego.
 
Wykonywanie zadań publicznych może być realizowane także w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego.
Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.